Turbo Nasıl Çalışır

23.05.2017
Turbo Nasıl Çalışır

Hayatınızda bir çok defa “turbo” kelimesini duymuşsunuzdur. Özellikle yarış otomobilleri sevdalıları bu kelimeyi aşırı severler. Fakat muhtemelen tek bilinen şey bunun normalden daha “güçlü” bir motor anlamına geldiğidir. Peki, motor kapağının altında tam olarak ne nasıl çalışıyor?

Turbo tamiri için şimdi kapağı kaldıralım ve bir inceleme gerçekleştirelim.

Tamamen Daha İyi Bir Yanmadan İbaret

Bir turbocharger’ın motora olan katkısını anlamadan önce mutlaka iç yanmanın temel kurallarını bilmelisiniz.

İç yanmalı motorlar “nefes alan” motorlar olarak bilinir. Yani, havayı ve yakıtı içlerine çekme işlemi ile ekstra enerji yaratırlar. İşte bu yaratılan enerji, hava ve yakıt karışımı yandığı zaman güce dönüşür. Sonraki işlem ise yanmadan geriye kalanların dışarı atılması işlemidir. Bu işlem pistonların dördüncü zamanında gerçekleşir.

Turbocharger ise; bu hava-yakıt karışımının daha fazla yanıcı özelliği olmasını sağlar. Bu motorun yanma hücresine daha fazla hava sıkıştırılması sureti ile olur. Bu sıkıştırılma işlemi ile pistonun “patlama” sonrasında daha fazla güç ile aşağı inmesine, sonuç itibari ile artık tork üretilmesine imkan vermektedir. Bu olay yoğunlaştırılmış hava moleküllerinin sıkıştırılması ile yapılır. Ancak asıl mesele turbocharger’ın bu işlemi nasıl yaptığıdır.

İki Çarkın Hikayesi

Turbocharger temel olarak bir hava pompası olarak bilinir. “Yanma ve güç” işlemi sonrası motoru terk eden sıcak egzoz gazları Turbocharger'ın türbin pervanesine yönlenir ve onu döndürür. Türbin pervanesi, şaft vasıtası ile kompresör pervanesine bağlıdır. Türbin pervanesi döndüğü süre boyunca kompresör pervanesinin de dönmesini sağlar. Kompresör pervanesinin dönüşü sırasında temiz hava içeri çekilmekte ve motorun manifold-cooler üzerinden yanma hücresine gönderilmeden önce sıkıştırılmaktadır.

Bilindiği üzere kompresör salyangozunu terk eden hava sıkıştırılma ve sürtünme gibi nedenlerden dolayı çok sıcaktır. Bundan dolayı sıcak havayı silindir içine yönlendirmeden önce mutlaka soğutmak gerekir. İşte bu durumda charge-air cooler devreye girmektedir. Sıkıştırılmış havanın ısısı düşerken yoğunluğu da artar. Charge-air cooler yanma odasının da ısısını düşürür. Böylece; motor, turbocharger ve charge-air cooler “charge-air system”ini meydana getirmektedir. Mevcut olan bazı sistemlerde emici fan bulunur. Bu emici fan sayesinde, charge-air coolerdan hava çekerek Turbocharger'ın sıkıştırdığı havayı daha çok soğutur.

Göründüğü Kadar Kolay Değil

Turbocharger'ın temelinde yatan düşünce ne kadar basit olsa da, turbocharger oldukça komplike üründür. Sadece, turbochargerı birleştiren parçaların en ince şekilde ayarlanması ve balansı yetmemektedir. Turbocharger ve motor birbiri ile tam uyumlu olmalıdır. Aksi takdirde ise motor verimli çalışmamaktadır, hatta önemli hasar meydana gelmektedir. Bu sebeple uygulama sırasında, kullanım ve koruma talimatına dikkatli bir şekilde uyulması gerekmektedir.

Tümü